Yıldırım Beyazıt Dönemi Fetihler

Yıldırım Beyazıt Dönemi Fetihler

Yıldırım Beyazıt’ın Anadolu Siyaseti


I.Murad’ın vefatı Anadolu da karışıklıklara sebep oldu Karamanlıların
desteği ile beylikler tekrar egemenliklerini güçlendirmeye başladılar.


Beyazıt ilk önce bunlara yeteri tepkiyi gösteremedi. Yaklaşık bir sene
oyalama taktiği kullandı. Çünkü Rumeli’nde dengeler çok hassastı.
Beyazıt Rumelini hizaya soktuktan sonra Anadolu’ya yöneldi. Daha
alındığı halde fırsattan yararlanıp bağımsızlıklarını elde eden
beylikler üzerine yöneldi.


Beyazıt döneminde Anadolu siyaseti artık belli bir sisteme ve meşruluğa
kavuşmuştur. Beyazıt özellikle Niğboludan sonra aldığı “Sultan-ı İklim-i
Rum” sıfatıyla Abbasi Halifesinden takdir de almıştır.20 Böylece artık
Anadolu Sultanı olan Beyazıt daha rahat hareket etme fırsatını
bulmuştur.21 Bu, Beyazıt’ın yaptığı Anadolu seferlerinde kullanabileceği
bir meşruluk kaynağıydı.


Dolayısıyla Beyazıt Anadolu’yu büyük bir oranda Osmanlı himayesine
alırken diğer padişahların sahip olamadığı bir ayrıcalık elde etmişti.


I.Beyazıt Döneminde Anadolu Beyliklerinin İttifakları


I.Murad’ın vefatı üzerine Beyazıt tahta geçti. Küçük kardeşi Yakup Çelebi’yi öldürttü.


Karaman beyi her fırsatta Osmanlının kırılma noktalarından faydalanmak
istiyordu. Yine bu değişikliği fırsat bilen Karamanlı Ali Bey Osmanlı
hakimiyetindeki Hamidi topraklarını rahatsız etmeye başlamıştı. Ayrıca
yine Karaman Bey’in kışkırtmaları sonucu Aydınoğulları, Menteşeoğulları,
Saruhanoğulları da fesatlık çıkarmaya başlamışlardı.23 I.Beyazıt bu
durumu ortadan kaldırmak için sefere çıktı.


Sırasıyla Aydınoğulları, Saruhanoğulları ve daha sonra da
Menteşeoğullarının üzerine gitti. Bunlar teslim olmak zorunda
kaldılar.24 Böylece savaşsız bir şekilde üç beylik itaat altına alındı.
Aydın ili Şehzade Ertuğrul’a, Saruhan ili Şehzade Emir Süleyman’a sancak
olarak verildi.


I.Beyazıt Döneminde Karamanoğullarıyla İlişkiler


Bursa’ya tekrar dönen Sultan, Karaman Bey’inin fitneleri ve Hamidi
İli’ne yaptığı tecavüzler üzerine Karaman seferi çıktı. Kendisine karşı
Kadı Burhanettin’in safına geçen Candaroğulları’nın üzerine yürüdü.
Eflak voyvodasının Osmanlıya saldırması daha sonra da kış mevsiminin
gelmesi üzerine uzun süre neticelenemeyen sefere Candaroğulları’nın
Kastamonu şubesinin 1392 yılında alınmasıyla başladı.25


Daha sonra Konya üzerine yürüyen Beyazıt’ın gelişinden korkan Ali Bey
kaçtı. Kaleye sığınan Ali Bey karşı koyamayacağını anladı ve özür
diledi. Bütün yaptıklarına rağmen Çarşamba suyu sınır olarak kabul
edildi. Larende ve Taşeli Karamanlılara bırakıldı. Sultan’ın Eflak’la
ilgilenmesini fırsat bilen Karaman Beyi, Timurtaş Paşa’nın kontrolünde
bulunan yerlere saldırmış ve Timurtaş Paşa’yı esir etmişti. Sultan
Beyazıt bunun üzerine sefere çıktı. Her ne kadar paşa serbest
bırakıldıysa da Konya, Aksaray, Larende ile birlikte bir çok belde
Osmanlı hakimiyeti altına geçti.26 Ali Bey idam edildi.


Beyazıt attığı adımlarla artık büyük bir imparatorluğun sinyallerini
veriyordu. Çünkü fetihlerle beraber Anadolu’da da dağınık bulunan Türk
beyliklerini yavaş yavaş itaat altına alıyordu.


I.Beyazıt Döneminde Diğer Beyliklerle İlişkiler


Karamanoğullarını Osmanlı idaresine alan Beyazıt, Canik Beyi Cüneyt Bey
idaresindeki Samsun’u aldı. Daha sonra Çarşamba ve Terme bölgesindeki
beylikleri aldı. Taceddinoğulları ve Taşanoğullarını da alan Beyazıt,
Trabzon Rum İmparatorluğu ile sınır komşusu oldu.


I.Beyazıt Döneminde Osmanlı - Kadıburhanettin İlişkileri


Ayrıca Sivas merkezli olan Kadı Burhanettin Devleti, Akkoyunlularla
yapılan savaşta Kadı Burhanettin’in ölmesi sonucu, devlet adamlarının
Osmanlıdan yardım istemesi sonucu bu devletin toprakları Osmanlı
idaresine girdi.29 Bu seferler sonucu Osmanlı, iki büyük devletle karşı
karşıya kaldı. Birisi Timur Devleti, birisi de Memluk Sultanlığı idi.
Çünkü Dulkadiroğulları Beyliği tehdit altına alındı ve Memluk
hakimiyetini tanımış olan bu beylik iki büyük devleti karşı karşıya
getirmiş oldu.


Ankara Savaşı ve Sonrası


Sultan Beyazıt Memluk Sultanının ölmesi üzerine Dulkadiroğlu Beyliğine
son verdi (1399). Ayrıca Memluk idaresindeki Malatya ve çevresini
zaptetti.


Timur, Hindistan’a yapacağı büyük sefer için artık araları açılmış olan
Osmanlı ile Memlukluları saf dışı etmek gerektiğini düşünüyordu. Bu
amaçla Sivas’ı yağmaladı böylece kaçınılmaz hale gelen düşmanlık su
üstüne çıktı. Karşılıklı yapılan restleşme şeklindeki mektuplaşma artık
iki devleti kaçınılmaz savaşa sürükledi. Ankara Çubuk Ovasındaki savaşın
başında Osmanlılar üstün iken, Kara Tatarların ihaneti ile Osmanlı
savaşı kaybetti (28 Temmuz 1402). Bu Tatarların Anadolu’ya son
taarruzlarıydı.30 Beyazıt esir düştü. 8 ay sonra üzüntüden hastalanıp
öldü (1403).31 Bu savaşın en önemli sonucu, kurulma aşamasının sonuna
gelinmiş olan Anadolu Türk Birliği’nin tekrar bozulmasıdır. Timur,
Anadolu’daki beyliklere bağımsızlıklarını vererek, bu birliği
dinamitlemiştir. Ayrıca kardeşler arasındaki rekabette Osmanlı
İmparatorluğu’nun kuruluşu yarım asır gecikmiştir.